Waarom weren Facebook en Instagram de leider van Tsjetsjenië?

Iedere dag doet de Russische publieke omroep zijn best om de dubbele moraal van het Westen te laten zien. Deze week hielpen Facebook en Instagram een handje.

Het item op tv-zender Eerste Kanaal ging over een van de bekendste Facebookers en Instagrammers van Rusland. Hij nam selfies met de Franse acteur Gérard Depardieu en de Argentijnse voetballegende Diego Maradona. Poseerde met tijgers en slangen. Uploadde foto's met president Poetin. Had vier miljoen volgers.

Maar de accounts van Ramzan Kadyrov zijn verwijderd. Niet door hemzelf, maar door Facebook en Instagram. De verklaring van de sociale media: Kadyrov, de president van de Russische republiek Tsjetsjenië, is door de Amerikaanse regering op een sanctielijst gezet.

De beweegredenen van de Amerikaanse regering zijn vanzelfsprekend politiek: de VS leggen Kadyrov reisrestricties en financiële beperkingen op wegens veronderstelde mensenrechtenschendingen. Zo zijn er sterke aanwijzingen dat homo's vorig jaar op grote schaal opgesloten en gemarteld zijn in Kadyrovs islamitische republiek.

Maar wat zijn de beweegredenen van Facebook en Instagram? Waarom mag Kadyrov niet meer op de netwerken die 'de wereld nader tot elkaar' brengen? En waarom Nicolás Maduro wel?

Maduro, de president van Venezuela, staat ook op een Amerikaanse sanctielijst. Maar maandag plaatste hij nog een bericht op zijn Facebookpagina (half miljoen volgers). Anderen onder Amerikaanse sancties en actief op Facebook of Instagram: de Iraanse generaal Qasem Soleimani, de Venezolaanse vicepresident Tareck El Aissami, de Oekraïense politicus Viktor Medvedtsjoek. Slechts één persoon is wegens Amerikaanse sancties geblokkeerd door Facebook en Instagram - en het is een Rus. De Russische bevolking kreeg het volgende item opgediend in het journaal op het Eerste Kanaal.

Nieuwslezer: 'Zo ziet het Instagramaccount van Ramzan Kadyrov er sinds vandaag uit: link ongeldig of pagina verwijderd. En als je zijn webadres intikt op Facebook, kom je bij vliegtickets voor Amerika's grootste luchtvaartmaatschappij United Airlines. Kadyrov zegt dat hij zijn leven gewijd heeft aan het bestrijden van terrorisme en de Verenigde Staten kunnen hem daar niet voor vergeven. Vandaar de pogingen tot een mediablokkade.'

Een politicoloog komt in beeld met duiding. 'De accounts van Ramzan Kadyrov zijn erg populair. Veel mensen volgen hem, want Kadyrov verdedigt staatsbelangen die gesteund worden door de meerderheid van de Russische bevolking. En Kadyrov deelt zinvolle boodschappen op zijn accounts. Dat is waarschijnlijk de reden voor de Amerikaanse regering - die de controle voert over Instagram, Twitter en Facebook - om te besluiten dat de activiteiten van politici als Ramzan Kadyrov een bedreiging vormen voor de nationale belangen van de VS.'

De nieuwslezer vervolgt: 'Het Twitteraccount van Kadyrov is nog niet geblokkeerd, maar er is in elk geval een precedent geschapen. Een Russische politicus wordt de mond gesnoerd.'

Hij leest een verklaring voor van de Russische parlementsvoorzitter: 'Instagram en Facebook hebben een gevaarlijk precedent geschapen door een account zonder uitleg te sluiten. Daardoor ontnemen zij een bekende politicus en blogger de mogelijkheid om rechtstreeks te communiceren met gebruikers van sociale media. Ze beperken de inhoud door die een politiek waardeoordeel te geven.'

De nieuwslezer concludeert: 'De wens om Kadyrov te isoleren laat zien dat Amerika, waarvoor vrijheid van meningsuiting altijd een van de belangrijkste argumenten geweest is in elke politieke strijd, nu zelf deze vrijheid inperkt. Hier is ze: de dubbele moraal in actie.'

_{Tom Vennink is correspondent in Rusland}