Waarom Liverpool 84,5 miljoen voor Virgil van Dijk betaalde

Sinds vorige week is hij de duurste Nederlandse voetballer aller tijden en de duurste verdediger ter wereld, met een transferbedrag van 84,5 miljoen euro. Virgil van Dijk (26) uit Breda maakte een spraakmakende overstap van de Engelse middenmoter Southampton naar het roemruchte Liverpool. Vrijdag kan hij zijn debuut maken in de derby tegen Everton in de FA Cup, het Engelse bekertoernooi.

Is Van Dijk het geld waard? In Nederland was lang twijfel over de centrale verdediger. Willem II liet hem in 2010 voor niets vertrekken naar FC Groningen, later werd hij niet goed genoeg bevonden door de topclubs in de eredivisie en oud-bondscoach Louis van Gaal achtte hem te licht voor het Nederlands elftal.

NRC vroeg data-analysebedrijf SciSports om Van Dijk te analyseren. Het bedrijf, met 45 medewerkers en kantoren in Enschede en Amersfoort, adviseert zo’n 60 clubs en spelersmakelaars en heeft de beschikking over gegevens van meer dan 100.000 voetballers.

Van Dijk scoort hoog in een vergelijking met andere centrumverdedigers bij Engelse topclubs, blijkt uit de analyse van SciSports-datascout Stefan Huiskes. Met gemiddeld ruim zes intercepties, het onderscheppen van een pass, behoort Van Dijk dit seizoen tot de top van de Premier League. Van Dijk is stevig gebouwd – 1 meter 93 lang en 92 kilo zwaar – en is met name sterk in (fysieke) duels, zegt Huiskes. Hij won dit seizoen 57 procent van de 212 persoonlijke duels. Van Dijk ging bijna negen luchtduels per wedstrijd aan, waarvan hij 66 procent won.

De problemen van Liverpool

Aanvallend is Liverpool creatief en doeltreffend, maar defensief zijn er problemen. In de Engelse competitie kreeg Liverpool, dat vierde staat, aanzienlijk meer goals tegen (25) dan de drie clubs boven zich – Manchester City (13 tegendoelpunten), Manchester United (16), Chelsea (16). Wil Liverpool aansluiting houden of minimaal vierde worden en daarmee kwalificatie voor de lucratieve Champions League afdwingen, moet er beter verdedigd worden.

Van Dijk is een directe aanwinst voor Liverpool. Hij haalt op belangrijke verdedigende statistieken (gewonnen duels, balveroveringen, intercepties, luchtduels) hogere scores dan de huidige centrumverdedigers van Liverpool – Dejan Lovren, Joël Matip en Ragnar Klavan. Ter illustratie: Van Dijk werd vorig seizoen zes keer voorbij gedribbeld, bij Lovren gebeurde dit zeventien keer, aldus de Britse zender Sky Sports.

Van Dijk zit in een select groepje met drie andere centrale verdedigers die in de laatste drie seizoenen in de Premier League geen fout maakten waaruit direct een goal ontstond. Lovren overkwam dit juist drie keer. Het verklaart Liverpools jacht op Van Dijk. Huiskes: „Het was een must dat Liverpool ging investeren in een centrale verdediger, om de aansluiting met de top te vinden.”

Enkele hoogtepunten van Van Dijk:

Afgelopen zomer wilde Liverpool hem al vastleggen (voor 68 miljoen), maar de transfer ging niet door, omdat de club Van Dijk onreglementair had benaderd. Door dit voorval – de teleurstelling van een transfer die (zo leek het) afketste – viel Van Dijk de afgelopen maanden terug ten opzichte van zijn sterke vorig seizoen.

Maar de interesse bleef. Afgelopen weken mengden Chelsea en Manchester City zich naar verluidt ook in de onderhandelingen. Dat heeft de prijs opgedreven. Het tekent de „schaarste” aan goede centrale verdedigers naar de maatstaven van de Premier League, zegt Huiskes. Rond de transfer had Liverpool de medische staf al vooruit gestuurd om hem snel te keuren en om het contract te laten tekenen, uit angst dat City hen alsnog voor zou zijn.

Hij past in speelwijze van Klopp

Coach van Liverpool is de Duitser Jürgen Klopp, die eerder bij Borussia Dortmund naam maakte met het zogeheten gegenpressing, waarbij direct druk op de bal wordt gezet na balverlies. Die speelwijze probeert hij ook bij Liverpool te ontwikkelen. Dat vraagt van verdedigers dat ze situaties snel kunnen lezen, vertelt Huiskes. „Het vergt veel organisatorisch vermogen, dat je vrij ver vooruit verdedigt, dicht tegen de middenlijn aan, om een tegenaanval van de tegenstander direct te neutraliseren. Effectieve intercepties zijn daarbij een noodzakelijke kwaliteit voor verdedigers. Van Dijk heeft op basis van zijn statistieken bewezen dat hij over die kwaliteiten beschikt.”

Vorig seizoen was Van Dijk van alle verdedigers in de Premier League het succesvolst met aanvallende passes. De voorwaartse passing van Liverpool is nu vaak traag en voorspelbaar, Van Dijk kan daar verandering in brengen.

Waarom hij zoveel kost? Gert-Jan Nijweide, operationeel directeur bij SciSports, kijkt naar oude baanbrekende transfers voor centrale verdedigers. De Braziliaan David Luiz, die in 2014 voor bijna 50 miljoen euro van Chelsea naar Paris Saint-Germain vertrok. En die van de Engelsman Rio Ferdinand, die in 2002 voor ruim 40 miljoen van Leeds United naar Manchester United ging. Ze vonden plaats vóór de miljardendeal voor de tv-rechten van de Premier League, waardoor clubs hun financiële positie versterkten. Nijweide: „Als je het in dat perspectief plaatst is het heel logisch dat er uiteindelijk ook een keer ruim 84 miljoen voor een verdediger wordt betaald.”

Update, donderdag 4 januari, 8:45 uur: in een eerdere versie stond dat Chelsea 14 tegendoelpunten kreeg, door de uitslag bij Arsenal-Chelsea (2-2) van woensdagavond zijn dat er inmiddels 16. Dit is aangepast in het artikel.