Eerste kardinaal ooit wil eenheid scheppen in onderdrukt Laos

In de bijna negentig jaar oude Kathedraal van het Heilige Hart in Vientiane, de enige katholieke kerk in de hoofdstad van Laos, hangt een sierlijke kroonluchter. Aan de muren van het witte gebouw prijken schilderen waarop bijbelteksten worden uitgebeeld en achter de preekstoel hangt een houten beeltenis van Jezus Christus aan het kruis. Op een groot doek aan het plafond zijn 'De Zeventien Martelaren van Laos' afgebeeld.

Ieder jaar, op 16 december, zorgt Louis-Marie Ling Mangkhanekhoun (73) ervoor dat het doek naar beneden wordt gehaald en dat de zeventien martelaren met een ceremonie worden herinnerd. Allen vonden ze tussen 1954 en 1970 de dood tijdens een anti-religiecampagne van de communistische overheid die het land sinds decennia bestuurt. "We hebben er zeventien geselecteerd, maar er zijn nog meer vermoord", vertelt Ling in de kathedraal. "Ze waren getuigen van het geloof. Het is belangrijk dat we hen ieder jaar herinneren."

Ling werd enkele maanden geleden door de paus benoemd tot de allereerste kardinaal van Laos, een landje in Zuidoost-Azië met zeven miljoen inwoners, waar de grofweg 60.000 katholieken geregeld door de staat worden onderdrukt. Ling, een vriendelijke man met een klein brilletje en een pakje sigaretten in zijn linkerborstzak, was zelf misschien nog wel het meest verrast toen hij van de benoeming hoorde.

"Ik was op dat moment in Pakse, in het zuiden van Laos, waar ik als bisschop diende. Ik liep wat door de stad toen ik werd gebeld en iemand zei: 'Grootvader, u bent geselecteerd als kardinaal'. Ik antwoordde nog: 'Nee, dit is geen tijd om grappen te maken', want ik wilde het niet geloven. Toen werd het bevestigd en moest ik me in Rome melden."

Weet u waarom de paus u tot kardinaal heeft benoemd?

"Aanvankelijk had ik geen idee. Maar toen ik in Rome was en een ceremonie van de paus bijwoonde, zei hij: 'Bedankt aan de arme en de zwakke en de onderdrukte kerken, want de ware kracht van de kerk zit in de kleine en in de zwakke kerk. Jullie zijn de kerk, want jullie worden continu uitgedaagd om te geloven'."

Bent u het ermee eens dat de kracht van de kerk bij de kleine en onderdrukte kerken ligt?

"Wij zitten hier in een speciale situatie waarin we altijd oplettend moeten zijn. Dat zorgt ervoor dat je altijd waakzaam bent. Ik verbaas me weleens over westerse kerken die het heel comfortabel hebben en die rijk zijn. Maar die juist daardoor zichzelf onderdrukken en de werkelijkheid van de kerk ontkennen, namelijk dat we Christus moeten volgen. Dat is niet puur theoretisch of filosofisch. Dat is iets wat je met hart en ziel hoort te doen."

Tekst loopt door onder de afbeelding

U groeide op in een hoofdzakelijk boeddhistisch land. Hoe bent u katholiek geworden?

"Ik groeide op in een klein dorp bij de etnische minderheid Khmu. Ik vermoed dat het hele dorp op een bepaald moment katholiek is geworden. Ik herinner me dat we met het gezin nog naar de doopceremonie van mijn moeder zijn geweest.

"Ik was misschien zestien jaar oud toen ik me realiseerde dat ik iets voor de mensen wilde doen. Ik dacht eraan om dokter te worden, of misschien leraar. Toen realiseerde ik me dat ik als priester meer kan doen. De gave van God is voor mij altijd iets bijzonders geweest. De liefdadigheid, de vriendschappen en de diepe relatie met de kerk hebben mij altijd aangetrokken."

Volgens de organisatie Open Doors, die opkomt voor christenen in nood, is Laos een van de 25 landen waar christenen het meest onderdrukt worden. Hoe moeilijk is het om katholiek in Laos te zijn?

"Het hangt er vanaf waar je bent. Vooral in het noorden en in de berggebieden hebben gelovigen het moeilijk. Soms is hun kerk vernield en omdat ze ver weg zitten, weten we niet altijd hoe lastig het voor hen is om hun geloof te betuigen. Hier in de stad is het makkelijker, maar we moeten altijd voorzichtig zijn."

U hebt zelf van 1984 tot 1987 in de gevangenis gezeten vanwege uw geloof.

"Dat klopt. Ik reisde in die tijd veel rond en toen ik voor de derde keer op een bepaalde plek was, werd ik gearresteerd. Maar het heeft mijn persoonlijke leven niet verstoord. Ik zag het als een spirituele test: waar is je geloof? Praktisch gezien waren er wel wat moeilijkheden, bijvoorbeeld met betrekking tot mijn gezondheid. Maar spiritueel was het helemaal niet moeilijk. Later realiseerde ik me dat ik niet zelf in de gevangenis zat, maar dat het Jezus was. Ik was zelf dus vrij. Je kunt immers niet de vrijheid binnenin jezelf stopzetten."

In een interview met AsiaNews zei u dat het belangrijk is dat de overheid niet langer denkt dat u de vijand bent. Wat bedoelde u daarmee?

"Wij zijn allemaal inwoners van Laos, dus er zou geen probleem moeten zijn. In de grondwet staat dat wij de vrijheid hebben om te geloven, maar soms moeten we hen uitleggen wat dat in de praktijk betekent. Ik denk dat we elkaar beter moeten begrijpen. Maar om te begrijpen en begrepen worden, moeten we meer contact hebben en een echte dialoog aangaan. We hoeven helemaal geen problemen bij elkaar te veroorzaken. Onze functie hier is om een vredesmaker te zijn, niet een ruziemaker. Dat is ook waarom ik onlangs naar de lokale autoriteiten ben toe gegaan om hen uit te nodigen een ceremonie bij te wonen."

Tekst loopt door onder de afbeelding

U bent de allereerste kardinaal in de geschiedenis van Laos. Wat hoopt u te bereiken?

"Ik zou heel graag willen dat we elkaar begrijpen, dat er begrip komt tussen de kerk en andere overtuigingen. Want dat betekent dat we als land verenigd zijn, en vanuit die eenheid kunnen we elkaar helpen en iets opbouwen. Maar ik realiseer me dat ik de eerste ben in deze positie, en dat het tijd kost elkaar te begrijpen."

In Laos is de meerderheid van de bevolking boeddhistisch. Hebt u een goede relatie met de boeddhisten?

"We werken en bidden soms samen, en ik nodig de boeddhistische leiders geregeld uit om een ceremonie bij te wonen. We zijn allemaal kinderen van God. Ik herinner me een zin uit een lied van een Franse componist: 'Wat is de kleur van Gods huid?' Maar God heeft geen huid, en dus is het de kleur van je hart. Het kan wit, geel of zwart zijn. Hij heeft al die dingen gecreëerd. Iedereen gelooft wat hij of zij gelooft. Het belangrijkste is dat je oprecht bent en dat je je best doet. De naam van God kan Allah zijn, Manitou of Boeddha. Dat is de naam die wij Hem hebben gegeven. Maar God de schepper is hoger dan dat."