Japan voor beginners: woorden verrichten wonderen
Japan stond lang bekend als peperduur en ontoegankelijk, maar de laatste jaren zit het land toeristisch sterk in de lift. Een korte handleiding voor de kersverse Japan-ganger.
Goed voorbereid naar het land van de rijst en de zon.
1. Elegant en grof tegelijk
Japan is het land van de contrasten. Ondanks de fascinatie voor elegante schoonheid (zen-tuinen, tempels, verfijnde keuken) zijn Japanse steden ronduit lelijk; een en al lukraak beton, fly-overs en bossen elektriciteitsdraden. Roken mag niet op straat, maar wel in restaurants. De gereserveerde beleefdheid en de vriendelijkheid van de bevolking valt niet te rijmen met de onvoorstelbare grofheid van mangastrips en de takkeherrie van pachinko-gokhallen. Maar dat maakt het juist zo boeiend.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
2. Woorden verrichten wonderen
Verwacht niet dat Japanners Engels spreken, zeker niet buiten Tokio. Zorg dat u wat praktische woorden en zinnetjes paraat heeft, daar kweekt u bovendien enorm veel goodwill mee.
Onmisbaar is het woord sumimasen - sorry. Universeel inzetbaar als u de aandacht wilt trekken van een ober, de weg wilt vragen of een bomvolle metro in probeert te komen.
Kudasai - alstublieft. Gebruik liefst in elke zin, Japanners zijn veel beleefder dan wij.
Gochisosama deshta - een formeel ‘bedankt voor de maaltijd’ verricht in restaurants werkelijk wonderen. Breed glimlachend zal het voltallige personeel u uitzwaaien.
Omakase - zie punt 3.
Tip: Nichiran (Amstelveen) en Het Japanse Winkeltje (Amsterdam) geven leuke korte taalcursussen ‘Japans op reis’.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Menukaarten zijn meestal in het Japans, maar vaak zijn er plaatjes of staan ergens plastic nepgerechten om aan te wijzen
3. Mooi eten
Japanse restaurants zijn vaak gespecialiseerd in één ding, dus het is een kwestie van vooraf kiezen wat u wilt eten: noedels, sushi, tempura, yakitori, okonomiyaki (soort hartige pannekoek) of toch een bento-lunch in een mooie lakdoos. Een deftige kaiseki-maaltijd (zoals in ryokans) bestaat juist weer uit een opeenvolging van allerlei beeldschone gerechtjes. Rijst, misosoep en groene thee horen bij elke maaltijd. Menukaarten zijn meestal in het Japans, maar vaak zijn er plaatjes of staan ergens plastic nepgerechten om aan te wijzen. Mocht u er geen chocola van kunnen maken, zeg dan Omakase kudasai tegen de kok, wat iets betekent als ‘doet u maar wat’.
4. Snelle hap
Tot in de verste uithoeken staan frisdrankautomaten met flesjes koud water maar ook blikjes loeihete koffie, en anders is er op elke straathoek een conbini (convenience store) als 7-Eleven of Lawson voor snacks of bier. Complete maaltijden vind u er ook, al heeft u meer keuze in bento-boxen op het station. Nog beter: ga naar een depato (department store, warenhuis), waar de kelderverdieping (B1) steevast gereserveerd is voor een oogstrelende verzameling eten-om-mee-te-nemen.
5. Hotelkamer met kimono
Boek vooral een traditioneel Japans hotel (ryokan of de eenvoudigere variant min-shuku). Meteen bij binnenkomst krijgt u slippers, die bij de eigen kamer alweer uit moeten, want de kwetsbare tatami-vloermatten mogen alleen met blote voeten (of sokken) worden betreden. Schrik niet als de kamer leeg oogt met hooguit een laag zitje, de bedden in de vorm van futon-matrassen liggen in de kast en worden ’s avonds uitgerold. Te hard? Een beetje prinses op de erwt pakt er gewoon eentje extra uit de kast. Trek vooral net als iedereen de comfortabele en dagelijks versgewassen yukata aan (katoenen kimono). Diner en ontbijt zijn gewoonlijk inbegrepen, op de eigen kamer dan wel in de eetzaal, en bestaan uit een parade van heerlijke kommetjes.
6. Samen badderen
In een Japans hotel hebt u doorgaans geen eigen badkamer, maar gebeurt het badderen gezamenlijk, zij het mannen en vrouwen apart. Slippers uit, yukata in een mandje en dan met alleen een klein wit wasdoekje door naar de badruimte. Daar is het de bedoeling om eerst zittend op een krukje grondig te douchen met bijgeleverde zeep, vervolgens afspoelen, liefst door een houten bakje heet water over uzelf uit te gieten. Dan bent u ook meteen voorverwarmd voor het centrale bad, waar u dus met andere mensen in gaat zitten, en dat steevast loeiheet is. Hotels buiten de stad hebben vaak een onsen, een natuurlijke warmwaterbron, met als het meezit een mooi bad in de open lucht naast een ruisende rivier.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Zoals in Japan gaan uw billen het nooit meer meemaken
7. Voorverwarmde wc-bril
Een gat in de grond heet een ‘Japans toilet’, de rest heet een ‘westers toilet’. Maar zo kom je ze in het Westen nimmer tegen: met allerhande knoppen regelt u diverse opties voor reinigen, sproeien en droogföhnen. De bril is steevast voorverwarmd en u kunt een muziekje of doortrekgeluid aanzetten zodat u discreet kunt klateren. Werkelijk overal zijn gratis openbare toiletten en zelfs achter in het onooglijkste eettentje zijn ze altijd brandschoon. Zoals in Japan gaan uw billen het nooit meer meemaken.
8. Punctueel vervoer
Het is nergens zo goed reizen met bus, trein en metro als in Japan. Absurd punctueel en weldadig overzichtelijk. Ook al ziet de metrokaart van Tokio er in eerste instantie overweldigend uit, het blijkt al snel allemaal reuze logisch. Heel normaal is om het goedkoopste kaartje te kopen, want als de uitgangpoortjes niet opengaan, kunt u gewoon bijbetalen, zonder dat iemand u aanziet voor een louche zwartrijder. In de bus betaalt u achteraf, maar ook dat systeem snapt u binnen de kortste keren. De enige tegenvaller is wellicht dat de razendsnelle shinkansen-trein grotendeels door bakken en tunnels rijdt, dus uitzicht ho maar.
9. Alles met cashgeld
Hoe modern Japan ook is, alles gaat zoveel mogelijk met cash. Zelfs in restaurants waar ze creditcards accepteren vragen ze beleefd of het liefst contant mag. Mijn tip: twee portemonnees, eentje voor het papiergeld, eentje voor de muntjes, want die heeft u nodig voor frisdrankmachines, tempels en openbaar vervoer. Pinnen met uw Nederlandse bankpas lukt zelden bij banken, wel altijd bij de 7-Eleven of het postkantoor. “Etiemmu wa doko deska?” (Waar is de ATM?)
10. Veel buschauffeurs en broekrokken
Wat u ook gehoord mag hebben over elegante mode en extravagant hippe jongeren, de gemiddelde Japanse man ziet eruit als een buschauffeur, in wit overhemd, zwarte broek en lelijke instappers. De gemiddelde Japanse vrouw draagt een broekrok.
Tekst gaat verder onder de afbeelding
Populair
Kwamen er in 2010 nog acht miljoen toeristen naar Japan, vorig jaar was dat opgelopen tot 24 miljoen, van wie ruim 80 procent uit Azië. Onder de 1,4 miljoen Europeanen waren ruim 60.000 Nederlanders. Vooral het voorjaar (kersenbloesem) en najaar (herfstkleuren) zijn populair.
Bron: Japan National Tourism Organization