Schaken als sociale springplank op Rotterdamse scholen
Rotterdam wil schaakhoofdstad van Nederland worden. Doel: de schoolprestaties van kinderen verbeteren. Hulp komt uit Frankrijk, waar schoolschaken een groot succes blijkt.
Wie denkt dat schaken een saaie sport is voor mannen op leeftijd, die kent Wilfred den Breejen nog niet. Een vlotte dertiger op gympen die twee werelden verenigt. In Amsterdam is hij actief als voetbalcoach, in Rotterdam brengt hij de denksport aan de man. Met aanstekelijk enthousiasme. "Schaken is heel cool."
Vandaag geeft hij schaakles in de gymzaal van de Augustinusschool in Rotterdam-West. Vanaf negen uur 's ochtends tot halverwege de middag is het een komen en gaan van kinderen. Den Breejen houdt het simpel. "Eerst de loper, dan de koning, alles in kleine stapjes. Zo houd je het leuk en overzichtelijk."
Den Breejen (34) staat sinds een jaar voor achttien uur per week op de loonlijst bij Rotterdam Sportsupport. Als 'combinatiefunctionaris schaken' organiseert hij schaaklessen voor kinderen van zes tot achttien jaar. Daarnaast probeert hij de samenwerking tussen scholen en de negen schaakclubs in de stad te verbeteren. Dat laatste lukt 'heel aardig', zegt hij. "In minder dan een jaar zijn we van 160 naar 200 jeugdleden gegaan."
In Parijs wordt inmiddels op 270 van de 330 publieke scholen geschaakt.
Uit talloze wetenschappelijke onderzoeken komt onomstotelijk naar voren dat schaken de leerprestaties bevordert: de sport stimuleert zowel de hersenactiviteit als het concentratievermogen. De gemeente Rotterdam beseft dat ook. Vandaar de aanstelling van Den Breejen, vandaar ook dat Rotterdam de schaakhoofdstad van Nederland wil worden.
Stichting schoolschaak
Hulp krijgt de gemeente dit weekeinde vanuit Franse hoek. Jurriaan Kien (48) is een geboren Rotterdammer. Hij woont en werkt in afwisselend Parijs en Monte Carlo. Zijn zoontjes van tien en twaalf jaar zijn talentvolle schakers, die al heel wat juniorenprijzen gewonnen hebben. Tijdens een internationaal jeugdtoernooi in het Maritiem Museum in Rotterdam kondigt Kien vandaag de oprichting aan van de Stichting Schoolschaak Rotterdam.
"Vanuit de overtuiging iets goeds te doen voor mijn geboortestad", zegt Kien. Het schoolschaken floreert in zijn tweede vaderland, nadat de Franse regering begin 2012 verordonneerde dat alle scholen aandacht moeten besteden aan de denksport. Die oproep volgde op het pleidooi van de Russische schaaklegende Garry Kasparov in het Europees Parlement om schaken verplicht op te nemen in het Europese onderwijspakket.
In Parijs wordt inmiddels op 270 van de 330 publieke scholen geschaakt. Met alle positieve gevolgen van dien, stelt Kien. "Schaken fungeert hier als een sociale springplank. Veel jeugdschakers komen uit de lagere sociale klassen. Dankzij het schaken gaan zij beseffen dat ze wel degelijk wat in hun mars hebben en dat ook zij later kunnen gaan studeren."
Met een achtkoppig jeugdteam uit Parijs was Kien vorig jaar als begeleider bij een schaaktoernooi in Rusland. "De helft had geen paspoort. Omdat ze uit gezinnen komen die normaliter nooit de grens oversteken. Ik vond dat veelzeggend. Schaken slecht dus zowel mentale als fysieke barrières."
Hersens kraken
Daar kan Rotterdam volgens hem een voorbeeld aan nemen. "Wat Parijs kan, kan Rotterdam ook." Parijs steekt jaarlijks circa een half miljoen euro in het schoolschaken. Maar Rotterdam hoeft volgens Kien niet de hoofdprijs te betalen. Met zijn nieuwe stichting en de hulp van transportbedrijf Basamro hoopt hij genoeg geld bijeen te brengen.
Wethouder Hugo de Jonge (onderwijs, CDA) juicht het initiatief toe. Jarenlang bleven de resultaten in het Rotterdamse onderwijs achter ten opzichte van de rest van het land, constateert hij. "Inmiddels trekken we het been bij, maar we zijn er nog niet. Vernieuwende manieren die de hersens van Rotterdamse leerlingen laten kraken zijn daarom altijd welkom."