Zonder actievoeren geen verkiezingen bij de SP

De voorzitter van de SP-afdeling in Hoorn, Yvonne Kostelijk, is woedend. Nee, niet omdat het partijbestuur heeft beslist dat de SP in Hoorn niet mag meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart volgend jaar. Haar boosheid is bedoeld voor haar SP-collega in Hoorn, fractievoorzitter Mathé van Stralen, die vorige week tegen journalisten fel was geweest over die beslissing van het partijbestuur. „Ik had”, zegt ze, „zijn mond wel willen dichtnieten.”

Yvonne Kostelijk staat bij de microfoon, afgelopen zaterdag op een bijeenkomst van de ‘partijraad’ in Amersfoort. Die raad, met de voorzitters van alle afdelingen, komt zo’n zes keer per jaar bij elkaar en is formeel het hoogste orgaan van de SP: daar wordt beslist over koers, campagnes, statuten.

Vóór Kostelijk hadden al een paar voorzitters bij de microfoon gezegd dat ze het toch ooit met z’n allen, op deze plek, hadden bedacht: actie is de basis van de partij, als je daar te weinig aan doet, ‘verdien’ je het niet om als afdeling aan verkiezingen mee te doen. En dus was het logisch, zeiden ze, dat er een lijst kwam met afdelingen waar je in maart 2018 niet op een SP’er kunt stemmen – daar doet de partij niet mee.

Naast Hoorn is dat in elk geval ook in Rijswijk tegen de zin van de afdeling zelf. Purmerend en Geertruidenberg mogen zichzelf nog bewijzen, over dertien andere afdelingen moet het bestuur nog een besluit nemen.

Staande ovatie

Hoogtepunt van de publieke eensgezindheid op zaterdagmiddag is het optreden van Kostelijk. Ze noemt haar kritische collega-SP’er Van Stralen een „ongeleid projectiel” en doet minutenlang haar best om aan de zaal duidelijk te maken: de afdeling Hoorn staat op-één-man-na achter landelijk SP-voorzitter Ron Meyer en zijn bestuur.

Als ze klaar is, krijgt ze een staande ovatie, SP-leider Emile Roemer komt bloemen brengen.

Lees ook dit interview met voormalig Kamerlid Sharon Gesthuizen over het kritische boek dat zij schreef over haar tijd bij de SP

Vijandig gezind

In de lunchpauze van de partijraad klonken eerder nog andere geluiden: zo’n „strenge straf” hadden Hoorn en de andere gemeenten toch niet zomaar verdiend? De afdeling in Kampen, is een verhaal dat rondgaat, mag niet aan de gemeenteraadsverkiezingen meedoen omdat ze daar geen actie voeren voor het ‘Nationaal Zorgfonds’ dat de SP zo graag wil, als alternatief voor de zorgverzekeraars. Of ze hun kritiek daarna ook in de zaal gingen uitspreken? „Nee”, zegt een afdelingsvoorzitter uit Noord-Holland, „ik heb al onenigheid genoeg.”

En dus wordt de toon gezet door Hans Boerwinkel, SP-fractievoorzitter in Doetinchem, die iedereen oproept om te stoppen met de kritiek in de media. „Het kost me mijn nachtrust.” SP’ers, vindt hij, hebben wel wat anders te doen. „Wij knokken met hart en ziel voor een betere wereld.” Er zijn ook SP’ers die vinden dat het juist niet aan de collega’s ligt, maar aan de media. „Journalisten proberen je van alles in de mond te leggen”, zegt een afgevaardigde uit Deventer. De voorzitter uit Dordrecht zegt: „De pers en de media zijn de SP vijandig gezind.” Dat komt volgens hem door „kapitalistische uitgeverijen”.

De partijraad beslist op deze dag dat alle SP-leden voor één keer, als experiment, mogen stemmen op de kandidaten voor het partijbestuur – begin januari 2018. Tot nu toe werd er gestemd door afgevaardigden die elk vijftig leden vertegenwoordigden. De partijraad beslist ook dat een SP-lid uit Hoorn wordt geroyeerd.

Onder een vergrootglas

Voorzitter Yvonne Kostelijk uit Hoorn legt na de bijeenkomst uit dat de onrust om dat ene, lastige partijlid de oorzaak is van de uitsluiting bij de verkiezingen. Het gedoe rond hem, waarover ze geen details wil geven, had volgens haar „ongelofelijk veel energie gekost”. Daardoor had de SP in Hoorn minder actie gevoerd.

Roemer sluit de partijraad om kwart over drie af. „Het was een mooie dag”, zegt hij. ”Met veel discussie.” En ook: „Het was me het weekje wel.” In de zaal wordt gelachen. Roemer gaat door: „Met Prinsjesdag. Al die fantastische jurkjes en hoedjes. Kortom, het was even doorbijten.” Er wordt nog harder gelachen.

Dat de partij soms „onder een vergrootglas” ligt, raakt hem „verschrikkelijk”, zegt Roemer. „We zijn niet opgericht om in achterkamertjes met elkaar te bakkeleien. Wij vormen de tegenmacht tegen het grote geld.”