Luister naar

Niet verdacht, toch afgeluisterd

Nieuws
Studenten hebben al meer dan 75.000 handtekeningen ingezameld voor hun aanvraag voor een ‘sleepnetreferendum’. Voor 16 oktober moeten dat er minstens driehonderdduizend zijn.
Arjan van der Linden
zaterdag 23 september 2017 om 18:51

Amsterdam

Het referendum is een reactie op een wetswijziging die ervoor moet zorgen dat de AIVD (en zijn militaire zusje MIVD) meer bevoegdheden krijgt bij het aftappen van online communicatie. Die wijziging was nodig omdat de oude wet niet meer toereikend was wegens nieuwe technologie. Onderdeel van de wet is dat de communicatie van een groot aantal mensen mag worden afgetapt om één verdacht persoon te pakken te krijgen. Mensen die nergens van verdacht worden, kunnen dus afgetapt of afgeluisterd worden. Dit mechanisme wordt ook wel het ‘sleepnet’ genoemd, vandaar de naam van het referendum. Deze data mogen dan, zonder eerst geanalyseerd te zijn, gedeeld worden met buitenlandse inlichtingendiensten.

De aanvraag voor het referendum is ingediend door vijf studenten van de Universiteit van Amsterdam. ‘Het idee is eigenlijk in een chatgroep ontstaan’, zegt Tijn de Vos, een van de initiatiefnemers. ‘Iemand deelde daar dat deze wetswijziging erdoor was, en dat dat toch best wel een kwalijke zaak was. Uiteindelijk zijn wij vijven bij elkaar gaan zitten, en de rest is geschiedenis.’

debat uitlokken

Een van de vele organisaties die het referendum steunen, is Amnesty International. De afgelopen jaren heeft de organisatie ervoor gelobbyd dat de wet geen inbreuk op mensenrechten zou veroorzaken. De wet zou onvoldoende rekening houden met het recht op privacy en het recht op vrijheid van meningsuiting. ‘Wij vinden het afluisteren van personen die nergens van verdacht worden, en het delen van deze informatie ongrondwettelijk’, zegt woordvoerder van Amnesty International Emile Affolter. ‘We hopen dat dit referendum een maatschappelijk debat uitlokt.’

Bits of Freedom is een Nederlandse belangenorganisatie die opkomt voor digitale burgerrechten. Woordvoerder Rejo Zenger: ‘Deze wet probeert van alles te veranderen. Sommige delen van de wet vinden we positief, over andere zijn we minder enthousiast. Vooral het “sleepnet” vinden wij een groot probleem.’

Bits of Freedom steunt het referendum, maar is terughoudend. ‘De aard van een referendum is nou eenmaal dat je een scherpe ja/nee-vraag stelt: ben je voor of tegen de wet? Daarvoor vinden wij deze situatie te complex.’

Wel is Bits of Freedom met een aantal andere bedrijven een rechtszaak tegen de omstreden wet aan het voorbereiden. ‘De precieze aanklacht zijn we nog aan het formuleren.’

De Vos vindt de rechtszaak een goed idee. ‘Wij hebben zelf gekozen voor een referendum, omdat we vinden dat een rechtszaak te veel tijd vraagt.’

Persvoorlichter Mijke Bol van de AIVD verweert zich tegen de kritiek. ‘De kans bestaat dat de AIVD gegevens van personen onderschept die niet in onderzoek zijn, maar de AIVD is helemaal niet geïnteresseerd in die gegevens. Het maakt het onderzoek alleen maar lastiger. Tot wel 98 procent van de gegevens verdwijnt meteen in de prullenbak.’ <

aanvraag burgers

De Wet raadgevend referendum is sinds juli 2015 van kracht. Dankzij deze wet kunnen kiesgerechtigde burgers een referendum aanvragen over wetsvoorstellen die al wel zijn aangenomen, maar nog niet in werking zijn getreden. Minstens tienduizend kiesgerechtigden moeten hun handtekening onder de aanvraag hebben gezet, waarna nog eens driehonderdduizend kiesgerechtigden de aanvraag moeten steunen, voordat het referendum gehouden kan worden. Als bij het referendum een meerderheid van de kiezers tegen de wet stemt én minstens dertig procent van de kiesgerechtigden heeft gestemd, moet de wet heroverwogen of ingetrokken worden.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Lisa Westerveld (GL-PvdA, links) roept samen met Faith Bruyning (NSC, rechts) op om een zogenoemde beknopte parlementaire enquête uit te laten voeren naar de gesloten jeugdzorg van 2008 tot nu.

De Kamer is diep bezorgd over de gesloten jeugdzorg, maar ziet weinig in weer een enquête

GroenLinks-PvdA en NSC willen met een ‘beknopte parlementaire enquête’ uitzoeken hoe de misstanden in de gesloten jeugdzorg zo lang konden doorgaan. Maar een meerderheid van de Kamer twijfelt of ‘nog een rapport’ wel de oplossing biedt.

Agenten met machinegeweren bewaken de Dom in Keulen rond Kerst en Nieuwjaar na de ontdekking van aanslagplannen van ISIS-Khorasan.

ISIS heeft Europa nog steeds in het vizier voor aanslagen als die in Rusland

In heel Europa zijn veiligheidsdiensten in staat van paraatheid. Want de aanslag in Moskou was niet het enige plan van ISIS. Het heeft Europa weer stevig in het vizier, te beginnen met kerken.

‘Je kunt aan je vlucht een CO2-uitstootcijfer hangen, maar wat zijn de precieze gevolgen dan?'

Waarom we toch blijven vliegen ondanks schaamte. 'Zet op een rij wat je belangrijkste waarden zijn'

Vliegschaamte blijft een dingetje, van de 18 tot 65-jarigen heeft 1 op de 5 er last van. Waarom blijven we vliegen, terwijl we weten dat het het klimaat fors schaadt?

De brug over het Noordhollandsch Kanaal bij Purmerend ligt midden in de A7, en is verreweg de belangrijkste verkeersader in het gebied.

Motorambulances en speedpedelecs om de file te omzeilen: de brug over de A7 wordt verbouwd

De verkeersoverlast in Noord-Holland zal gigantisch zijn zodra Rijkswaterstaat begint met de versteviging van een brug, midden in de A7. Artsen en verpleegkundigen maken zich zorgen over de gevolgen voor de spoedzorg.

Boerenprotest dinsdagmorgen in Brussel.

EU-landen komen boeren ongekend snel tegemoet, GroenLinks spreekt van 'symboolpolitiek'

De EU-landen zijn akkoord met een serie maatregelen die tegemoetkomen aan de protesten van boeren. De milieueisen om EU-landbouwsubsidies te krijgen worden versoepeld, kleinere landbouwbedrijven worden helemaal niet meer gecontroleerd.

Het gezin Laan, met rechtsboven Henk-Willem en daaronder zijn gehandicapte zoon Joas pleit voor betere toiletvoorzieningen voor mensen als Joas. ‘We hopen dat het balletje nu snel verder gaat rollen.’

Waar verschoon je onderweg een ernstig gehandicapt kind? 'Soms moet het in de bosjes'

Naar de wc gaan tijdens een dagje uit levert kinderen en volwassenen met een ernstige beperking veel gedoe op. Ze hebben vaak een ruimte nodig waarin ze liggend verschoond kunnen worden. Maar die zijn er nauwelijks.