Bouwprobleempje: er dreigt een heipalentekort

Het gaat goed met de woningmarkt: we bouwen, kopen en verhuizen weer. Allemaal mooi nieuws. Maar dat de woningbouw nu zo groeit, zorgt ook voor problemen. Hoe kom je bijvoorbeeld op tijd aan de benodigde bouwmaterialen?

Bouwers die heipalen nodig hebben, ondervinden dat probleem. Heipalen worden gebruikt om funderingen te leggen en zijn dus nodig voor zo’n beetje alles dat gebouwd wordt: gezinswoningen, appartementencomplexen, kantoren. Afhankelijk van aan wie je het vraagt, is er sprake van een tekort aan heipalen (volgens de bouwers) of een grotere vraag (volgens de producenten).

Het is een gevolg van de crisis, die de woningmarkt en de bouw hard trof. In de crisisjaren waren er maar weinig heipalen nodig; bedrijven schroefden hun productie terug of gingen zelfs failliet. Nu het weer goed gaat, groeit de vraag sneller dan het aanbod.

Lees ook de NRC checkt: ‘Kwart woningtransacties zonder hypotheek’

Een half jaar wachten

Van alle bouwmaterialen heeft de heipaal momenteel „de langste levertijd”, zegt Ben Bergsma, directielid bij bouwbedrijf Van Wijnen. „Soms moeten we er een half jaar op wachten. Normaal is dat zes tot acht weken.” Dat is vooral problematisch bij „snelle” projecten. „Een stukje grond hebben en over drie maanden woningen willen bouwen, dat wordt lastig.”

Bij Dura Vermeer zien ze dezelfde ontwikkeling. „Als je weet dat je over een half jaar gaat bouwen, heb je hoogstwaarschijnlijk geen probleem”, laat een woordvoerder van het bouwbedrijf weten. Maar „komt een project ‘zijdelings’ binnen, dan is de kans groot dat je achter in de rij komt te staan”. De kans op vertraging is volgens hem dan „niet uitgesloten”. Bouwbedrijf Strukton wil niets zeggen over eventuele vertragingen, maar ziet wel de levertijden oplopen.

Dat is niet anders dan bij, zeg, kozijnen, zegt Jan Willem Blaauboer, directeur van heipaalfabrikant IJB Groep uit Lemmer. „Alle toeleveranciers in de bouw hebben het druk.” Van een tekort wil hij dan ook niet spreken.

Voorbereidingstraject

Veel hangt samen met een goede planning, aldus Blaauboer. Ook producent Haitsma, dat veel met Ballast Nedam werkt, laat weten dat een „goed voorbereidingstraject” problemen voorkomt. Bouwers zijn volgens Blaauboer, die ook verbonden is aan de belangenvereniging voor betonfabrikanten, de Bond van Fabrikanten voor Betonproducten (BFBN), „niet gewend tijdig iets te bestellen”. En nu hij „min of meer” door zijn voorraden heen is, kan hij niet zomaar meer „ad hoc” aan projecten leveren.

Het soort heipaal dat een bouwer nodig heeft, hangt af van twee cruciale dingen: de grond en de zwaarte van het gebouw. Voor een flatgebouw zijn zwaardere, stevigere heipalen nodig dan bij laagbouw, bij harde grond een andere paal dan bij zachtere grond, enzovoorts. Een fabrikant kan pas beginnen met produceren als de benodigde paal tot in de puntjes is doorberekend door bijvoorbeeld ingenieurs.

Lees ook uit de NRC-serie over schaduweconomie en zwartwerk: De meeste schimmige constructies vind je in de bouw

Uitgehard

De meeste tijd gaat uiteindelijk zitten in het uitharden van de heipalen. Want een paal is op zich al in twee dagen gemaakt, zegt fabrikant Blaauboer. De eerste dag wordt het beton in een mal gegoten, de tweede dag is een paal stevig genoeg om uit de mal te halen en op de zogeheten tasplaats te leggen. „Dat komt van optassen, opbergen dus.” Daarna duurt het nog twee weken voordat een paal voldoende uitgehard is. Pas daarna is het veilig een heipaal de grond in te slaan. Want, en dat is het belangrijkste: een paal moet héél blijven bij het heien.

Dat is waarschijnlijk ook het moment dat de meeste mensen überhaupt aan heipalen denken: bij het heien. Want om die herrie kan vrijwel niemand heen. Maar op dit front is er goed nieuws te melden: er is een techniek die het mogelijk maakt de palen de grond in te drukken, in plaats van te heien. Dat veroorzaakt minder trillingen. En veel minder lawaai.