Prachtig, dachten ze, een Syrisch meisje dat aan oer-Nederlands festijn meedeed

Het leukste aan Loujein, het 12-jarige Syrische meisje dat na één keer op tv een beroemdheid was, is dat ze er alles aan doet om het niet te zijn. Dacht ze vóór de Vierdaagse nog dat het 'leuk' zou worden, na één dag wandelen wist ze beter. Ze had spierpijn, het was saai, ze vond wandelen stom. Zoals bijna elk kind. 'Is het nog ver?' jengelde ze.

Dit was vermoedelijk niet het soort leed dat de makers van Het gevoel van de Vierdaagse voor ogen hadden. Prachtig, hadden ze gedacht, een Syrisch meisje dat aan een oer-Nederlands festijn als de Vierdaagse meedeed. Als dat geen inburgeren is. Sander de Kramer interviewde haar over de vlucht van het gezin, nu drie jaar geleden. We zagen een onverstoorbaar meisje dat niet zo erg van het gevoel was, hoezeer emo-zuiger De Kramer het ook probeerde te ontlokken. Hoe was het om te vluchten, wat was het ergst?

Nou, zei Loujein, 'op de boot was het wel moeilijk'. Er zaten 1.300 mensen op, terwijl er maar plaats was voor 300. Nee, ze was niet bang geweest. En nee, ze had niks gruwelijks gezien. Haar broertje wel. Gretig zwenkte de camera naar het broertje, dat een man had zien doodschieten en daarna nachtmerries had. Voor Loujein was het 'niet superleuk' om haar huis en vrienden in Syrië te verlaten, maar zolang ze in 'een leuk en veilig land' woonde, maakte het haar weinig uit. Dit alles in een onberispelijk Nederlands, met een woordenschat waaraan menige Nederlandse 12-jarige een puntje kan zuigen. Ach, zei Loujein, 'Nederlands is best wel makkelijk.'

Mokkend liep ze verder op de tweede dag, plichtmatig handjes schuddend als een staatshoofd, van al die mensen die haar nu kenden. De high fives en de 'Je bent een kanjer'-peptalk van De Kramer lieten haar koud. Voort moest ze, voor het goede doel. Want ze zamelde geld in. Voor VluchtelingenWerk - idee van haar moeder, 'prima' - maar ook voor een zelfgekozen doel, de Nierstichting, 'want ik wil later dokter worden'. Vóór ze op tv kwam had ze geprobeerd om met zelfgebakken koekjes geld te verdienen, maar dat liep niet goed. Nu stroomde het geld binnen.

Een smal, fronsend meisje tussen al die luidruchtige, plompe Nederlanders met hun gekke hoedjes en malle pruiken. Meissie, waar ben je terechtgekomen, dacht ik nog.

Dat Loujein een hartveroverende, slimme en autonome 12-jarige is, heeft niets met haar Syrische afkomst te maken. Zoals het ook niets te maken had met haar herkomst dat Salam (9) verdronk. Dat Aylan (3) verdronk, had alles met Syrië te maken. Hun verschillende verhalen maken deze kinderen geschikt als symbolen.

Beelden van vluchtelingen in bootjes en van in puin geschoten steden kunnen we niet meer zien. Maar een kind in slaaphouding, een reep bloot boven zijn broekje, zoals we onze kinderen het liefst zien, maar dan dood, symboliseert de krankzinnige wreedheid van een oorlog. Dat Salam na een gevaarlijke vlucht in het veilige Nederland verdronk in zwembadwater is een symbool van het cynisme van het lot.

Loujein symboliseert een nieuwe fase: hoop. En het vertrouwen dat vluchtelingen hier veel kunnen bijdragen en niet zielig zijn. 'Hoe lang blijf je eigenlijk een vluchteling?' vroeg Loujein. Het was welletjes, vond ze. Ooit was ze gevlucht. Maar nu was ze gewoon Loujein, uit Elst, 'Syrisch én Nederlands'. En de derde etappe gisteren, die liep ze ook uit.