Schrijver Mano Bouzamour zag uitstoting niet aankomen
Waarom fascineert schrijver Mano Bouzamour zo? Omdat hij op zijn 22ste al debuteerde? Omdat hij zo’n mooie jongen is, Marokkaans bovendien, die wèl kan schrijven? Of omdat hij in zijn debuut ‘De belofte van Pisa’ (2013) radicaal schreef wat hij wilde, zonder concessies te doen aan de Marokkaanse gemeenschap van zijn analfabete ouders?
Zijn boek over een Marokkaanse jongen in chic Amsterdam-Zuid werd een internationale bestseller, maar zijn familie en vrienden verstootten hem. Hij zag het niet aankomen.
Maandag zond BNN in het kader van de Boekenweek de documentaire ‘Mano Bouzamour: de belofte’ uit, van de doorgewinterde maker Roy Dames (1953). Die volgt mensen zo lang dat ze hem vaak echt toelaten. Het lukte bij de hoeren in ‘Meiden van de Keileweg’ (2002), bij Amsterdamse penoze in ‘Foute Vrienden’ (2010), en bij de rauwe Marokkaanse jongens in ‘Ik ben Mohammed’ (2005) en ‘Mocros’ (2011).
In zijn nieuwste documentaire zouden we gaan zien wat Mano Bouzamour dreef om zichzelf zo naar de sociale slachtbank te leiden, dacht ik. Iedereen weet hoe lang de tenen van moslims kunnen zijn. Bouzamour schreef seksscènes waarin hij zijn standje vergeleek met de bidhouding in de moskee. Hij werd al de Gerard Reve van de islam genoemd.
We komen niet echt bij zijn kwetsbare kant, noch bij zijn drijfveren waarom hij zo noodzakelijkerwijs schreef wat hij schreef
Misschien was hij te naïef geweest, dat hij slechts ‘speldenprikjes’ had verwacht uit Marokkaanse kring. Of had zijn brandende ambitie alle twijfel verzengd? Daar wordt het interessant. Daar zegt het iets over het volle leven, over de prijs die een mens wil betalen om iets waarachtigs te maken.
Verse sneeuw
Het is jammer dat deze documentaire bij die vragen niet in de buurt komt. Zo open als Bouzamour schrijft, zo defensief reageert hij op de camera. Bijzonder is dat Dames hem al volgde vóór zijn doorbraak. Hij had hem toevallig ontmoet en vond deze ‘Marokkaan mèt ambitie’ intrigerend. We zien Bouzamour al op zijn zolderkamertje aarzelen om zijn manuscript te versturen. “Het is als een laag verse sneeuw. Je kunt mooi de eerste voetstappen zetten, maar je kunt ook uitglijden”, zegt hij nerveus. Helaas vraagt Dames niet waarover hij precies zenuwachtig is.
De schrijver verstuurt het boek. Stapt nog eigengereid over naar een andere uitgever, Prometheus. Dan begint het succes. De herdrukken, vertalingen, talkshows, de internationale toernee. Alleen zijn broer Sol steunt hem nog en gaat mee. We zien uitgebreide scènes waarin de twee vol zelfoverschatting achter Colombiaanse meisjes aanzitten. Gênante vunzige praatjes van Bouzamour tegen zijn pr-meisje. Dat hij ondertussen zijn hele privéleven kwijtraakt, horen we alleen in korte telefoongesprekjes. Twee keer huilt hij erom. “Heb je al contact met je ouders?”, vraagt Roy Dames herhaaldelijk, steeds meer geërgerd. “Daar gaan we het niet over hebben”, zegt hij steeds.
Dat kan aan de schrijver liggen, te pijnlijk. Maar Dames had er misschien meer omheen kunnen vragen, of meer scènes uit zijn gewone leven kunnen filmen. We komen niet echt bij zijn kwetsbare kant, noch bij zijn drijfveren waarom hij zo noodzakelijkerwijs schreef wat hij schreef. Het zou een hoop ophelderen over zijn worsteling met zijn tweede boek. Dat zou er 2015 al zijn. Volgens Bol.com is ‘Witte donderdag’ beschikbaar vanaf 31 mei 2017. Kan en durft hij het nog? Deze documentaire geeft daar helaas geen inzicht in.