Bouwagenda staat in teken van nieuwe banen en groene huurhuizen
Zet de verhuurderheffing in voor het zuiniger maken van sociale huurwoningen, zegt Bernard Wientjes in zijn Bouwagenda.
Een revolutie noemt Bernard Wientjes het. “Maar geen bloedige. Daar houden we niet van”, grapt hij. Drie maanden lang werkte de oud-voorman van werkgeversorganisatie VNO NCW in opdracht van drie ministeries met zijn team aan ‘De Bouwagenda’, een actieplan om allerlei problemen in de bouw te tackelen: van het personeelstekort tot de te traag lopende verduurzaming van sociale huurwoningen.
Incasseer niet de volledige verhuurderheffing, maar zet het in voor energiezuinige zaken
Zijn meest opvallende advies: incasseer niet de volledige verhuurderheffing, maar zet een deel daarvan in voor het isoleren van corporatiewoningen, het plaatsen van zonnepanelen en andere zaken die sociale huurwoningen energiezuiniger maken.
Smak geld
Door die verhuurderheffing dragen woningcorporaties jaarlijks 1,7 miljard euro af aan het Rijk. Geld dat verdwijnt in de staatskas. Belachelijk, vinden corporaties. Want die smak geld kunnen ze niet steken in het verduurzamen van hun woningen of in de bouw van nieuwe sociale huurhuizen.
Onzin, reageerde Stef Blok, voormalig minister van wonen, op zijn beurt weer. Ook als de verhuurderheffing blijft bestaan, hebben corporaties voldoende geld over om én te bouwen én hun woningen zuiniger te maken, blijkt uit onderzoek in opdracht van het ministerie.
Aan dat eindeloze gekibbel kan het aanstaande kabinet een eind maken door een deel van die 1,7 miljard te gebruiken om corporatiewoningen energiezuiniger te maken. “We zeggen niet: geef het geld terug aan de corporaties”, benadrukt Wientjes. Alleen corporaties die kunnen aantonen dat ze plannen hebben om op grote schaal te verduurzamen, hoeven niet de volledige heffing te betalen. “Dat heeft twee voordelen. Je begraaft een strijdbijl die steeds verlammend heeft gewerkt. En je versnelt het verduurzamingsproces.”
Dat versnellen is essentieel, zegt Wientjes. “In het huidige tempo halen we de eisen die gesteld zijn in het Klimaatakkoord van Parijs in de verste verte niet.” Nu lopen er wel wat pilots waarin soms honderd, dan weer dertig woningen beter geïsoleerd worden, zonnepanelen krijgen of soms volledig worden verbouwd.
Energielabel B
Maar over krap drie jaar al moeten alle sociale huurwoningen gemiddeld energielabel B halen, vervolgt Wientjes. “Woningen, scholen en kantoren en kantoren die dan gebouwd worden, moeten volledig energieneutraal zijn.” Dus geen gasverwarming meer, maar panden die warm worden gehouden met zuinige ketels of warmtepompen die draaien op elektriciteit. In de keukens geen gasfornuizen, maar inductieplaten. “De productiviteit moet met minstens dertig procent omhoog”, zegt Wientjes.
Het team van Wientjes zet het gas erop. In dertien jaar tijd moeten er 1 miljoen nieuwe energieneutrale woningen worden bijgebouwd. Tot nu toe zijn er maar 2500 van die woningen gebouwd.
Vanaf 2020 moeten jaarlijks 100.000 bestaande woningen een stuk zuiniger gemaakt worden
Vanaf 2020 moeten jaarlijks 100.000 bestaande woningen een stuk zuiniger gemaakt worden. Maar aan de 2,4 miljoen woningen van woningcorporaties is er nog veel te weinig geklust, klaagde branchevereniging Bouwend Nederland vorig jaar. In de bouw moeten er 50.000 banen bij. Maar bouwbedrijven hebben nu al moeite met het vinden en vasthouden van personeel.
Hoe dan? Coalities, is het toverwoord van Wientjes. Per probleem bekijkt een club van betrokken partijen hoe de doelstellingen van de Bouwagenda kunnen worden behaald. Wientjes’ team haalt vervolgens door hen aangekaarte obstakels uit de weg. Bijvoorbeeld door adviezen aan het kabinet. “We zijn geen regering. Maar onze invloed is groot. Rijkswaterstaat, gemeenten, provincies. Allemaal zeiden ze ja tegen deze plannen.”
Wat als er uiteindelijk toch niets of te weinig gebeurt? Dat gebeurt niet, weet Wientjes bijna zeker. “Als je iets belooft, dan doe je dat. Zo doen we dat in Nederland.”
Heel ander bouwpersoneel
De roep om de ouderwetse metselaar, stukadoor en timmerman mag nu dan behoorlijk groot zijn, over een kleine vijftien jaar is dat heel anders, zegt Bernard Wientjes. De voorzitter van de taskforce Bouwagenda schetst de toekomst: “De technologie staat centraal en daaromheen staat een wand. Huizen worden grotendeels in fabrieken gemaakt.” Voor al die ‘intelligente’ woningen zijn geen bouwvakkers op steigers nodig, maar een ander soort personeel. Daar hoort een ander soort onderwijs bij. “Wij gaan een profiel schetsen van het bouwpersoneel in 2030. De MBO-raad heeft ingestemd het onderwijsprogramma op dat profiel aan te passen.”