Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Economie

Analyse

Gewaagde overnames? Dan is er een beurshausse

Politici bemoeien zich uit economisch nationalisme indringender met dreigende overnames, zoals die van Unilever door Kraft Heinz.

Naambord van Kraft Heinz Global B.V. aan de Arnhemse Bovenweg. Op deze locatie zit het Benelux hoofdkantoor.
Naambord van Kraft Heinz Global B.V. aan de Arnhemse Bovenweg. Op deze locatie zit het Benelux hoofdkantoor. Foto Sander Koning/ANP

Als grote ondernemingen zoals Kraft Heinz (42.000 werknemers) nog grotere concurrenten, zoals Unilever (170.000 werknemers), willen overnemen, dan weet je een paar dingen zeker.

Om te beginnen staan de aandelenkoersen dan op of rond hun piek. Want elke beurshausse gaat gepaard met gewaagde overnames. Een hausse gaat gepaard met groei, optimisme en verlangen naar avontuur.

Rond de eeuwwisseling waren beurzen en bedrijven in de ban van internet en de gevolgen voor media en mobiele telefonie. In 2000 kocht het Britse belbedrijf Vodafone na een felle overnamestrijd Mannesmann, een Duits conglomeraat. Mannesmann had naast een industriële divisie ook een groeiend mobiele telefonietak. De overnamesom van 180 miljard euro is daarna nooit meer geëvenaard.

In de aanloop naar de daaropvolgende beurspiek kochten drie banken in 2007 samen ABN Amro om de onderneming vervolgens in drie delen op te breken. De overnamesom van 72 miljard euro, de hoogste ooit voor een bank, is niet meer overtroffen. Of de beurs nu op een hoogtepunt staat, is pas achteraf te zeggen. Feit is: Amerikaanse koersen zijn recordbrekers.

Lees ook dit stuk over de mislukte overname van Unilever door Kraft Heinz:
Wie een bod afslaat, moet daarna de beleggers tevreden houden

De poging van Kraft Heinz om Unilever te kopen voor 134 miljard euro werd zondagavond even zo snel weer afgeblazen als het plan twee dagen eerder op tafel was gekomen. De uitvoering is mislukt, maar het idee zelf illustreert het optimisme.

Stuntmannen

De twee cruciale financiers achter Kraft Heinz zijn geloofwaardige stuntmannen. De eerste is het trio investeerders in 3G Capital dat eerder grote overnames orkestreerde op de merkartikelenmarkt van voeding (Kraft Heinz) en bier (AB Inbev). De ander is hun ‘stille’ partner in Kraft Heinz, de Amerikaanse superbelegger Warren Buffet.

Met zulke namen heb je als opkoper vanzelf toegang tot banken en andere geldschieters die een overname wel willen financieren met kredieten en obligaties.

Dat is namelijk het tweede kenmerk van een tijdperk van mammoetovernames: geld lenen is makkelijk. Onder de huidige omstandigheden is geld lenen zelfs spotgoedkoop. De Europese Centrale Bank koopt maandelijks voor 80 miljard euro obligaties om de rente voor bedrijven laag te houden. De lage rente moet ondernemingen stimuleren tot investeringen. Maar het aankopen van die schulden betekent ook dat het voor bedrijvenopkopers goedkoper is om overnames te doen. De ECB koopt zelf een deel van de obligaties die opkopers bij beleggers plaatsen om zo’n miljardenovername te financieren.

Het derde kenmerk van opwindende overnames is dat er geen hindernissen worden opgeworpen. Geen bijtende concurrentiewaakhonden zijn. Geen politieke tegenstand. Geen volkswoede.

Mammoetovernames gedijen in een tijdperk dat aandeelhouders, topmanagers en commissarissen exclusief beslissen over de toekomst van grote ondernemingen en hun banen.

Economisch nationalisme

Maar hier lijkt een kentering op te treden. Politici bemoeien zich voor of achter de schermen indringender met het bedrijfsleven. Economisch nationalisme leeft, van de Amerikaanse president Donald Trump die bedrijven per tweet feliciteert met America first investeringen, tot het Nederlandse kabinet dat overnames van telecombedrijven wil reguleren.

En op dat politieke aspect heeft Kraft in Engeland een beroerde reputatie. Het bedrijf kocht in 2009 chocolademaker Cadbury en kwam terug op zijn belofte van het behoud van 400 banen in de fabriek in Somerdale. Dat leidde tot een parlementair onderzoek. Een van de conclusies was dat Kraft bij de overname onverantwoorde en onverstandige toezeggingen had gedaan die haar reputatie geschaad hebben. Dat waren Engelse politici dit weekeinde niet vergeten.