De ‘spinkoningin’ van Trump komt steeds vaker in het nauw

Maandenlang was Kellyanne Conway de onbetwiste spinkoningin van Donald Trump. Maar sinds ze als Trumps adviseur vanuit het Witte Huis opereert, is het effect van haar woorden tanende. Steeds ongeduldiger wijzen journalisten Conway op televisie terecht als ze weer eens een antwoord ontwijkt, of een onwaarheid vertelt. „Kellyanne, dat slaat nergens op!”, zei een presentator vorige week tegen haar, als tegen een kind, nadat ze een onsamenhangend verhaal had opgehangen over het opstappen van nationaal veiligheidsadviseur Michael Flynn.

„Niet waar”, sputterde ze zwakjes tegen.

Het was Conway die in het eerste weekend na Trumps inauguratie de term ‘alternatieve feiten’ muntte. Een maand later zijn ‘alternatieve feiten’ een vast kenmerk geworden van de regering-Trump. Ze veroorzaken zo veel ophef dat het Conway, een ervaren spindoctor die al sinds de jaren negentig in talkshows verschijnt, niet langer lukt om met een vriendelijke glimlach vast te houden aan haar eigen boodschap. Morning Joe, de ochtendshow van de zender MSNBC, wil haar niet meer uitnodigen vanwege de leugens die ze verkondigt. Ook CNN stelt geen prijs meer op haar commentaar.

Dat lijkt fataal voor een spindoctor. Maar Conway, die vijftig werd op de dag van Trumps inauguratie, is veel meer dan dat. Ze is ook de hoogstgeplaatste vrouw in de regering van Trump. Ze is een van de belangrijkste adviseurs van de president, met toestemming om zonder waarschuwing het Oval Office binnen te lopen. Ze is de vrouw die Trump het meest vertrouwt als het gaat om de communicatie met zijn achterban.

Conway geldt als degene die sinds augustus 2016, toen ze de leiding over de Trump-campagne kreeg, focus en eenheid bracht in het tot dan toe chaotische team. Ze wist de kandidaat aanvankelijk zo te temmen dat ze werd omschreven als de ‘Trump-fluisteraar’. Gevraagd naar de magie daarvan, trok ze in The Washington Post een vergelijking met de opvoeding van haar toen 10-jarige dochter (ze heeft vier kinderen).

Kellyanne Conway, de eerste vrouwelijke campagnemanager bij de Republikeinen en de eerste vrouw die een presidentskandidaat naar de overwinning leidde, zou dus een feministische heldin kunnen zijn. Maar als conservatief gelooft ze niet in structureel onrecht of groepsemancipatie. „Ik beschouw mezelf als een van die vrouwen die het product is van haar keuzes, niet het slachtoffer van haar omstandigheden”, zei ze onlangs in The Washington Post.

Kellyanne Fitzpatrick werd in 1967 geboren in New Jersey. Haar ouders scheidden toen ze drie was. Ze werd opgevoed door haar moeder, haar oma en twee tantes, katholieke vrouwen die haar volstopten met „liefde, aandacht, gebed en patriottisme”.

Haar arbeidsethos en competitiedrift verwierf ze naar eigen zeggen in de acht zomers dat ze als tiener blauwe bessen plukte en verpakte.

Lees ook: Trump blijft media ‘ontmaskeren’

Anti-abortusmars

Ze volgde op de middelbare school met belangstelling de Democrate Geraldine Ferraro, de eerste vrouw die kandidaat was voor het vicepresidentschap. Uiteindelijk was het Ronald Reagan die haar raakte en haar in een Republikein veranderde. „Progressief zijn is niet meer in”, zei ze over haar generatie Republikeinse vrouwen.

„Het raakte uit de mode, tegelijk met de wijde broekspijpen. […] De meesten van ons laten [de conservatief-libertaire denker] Ayn Rand nog links lijken.”

Conway is vroom katholiek, en waakt ervoor zich van conservatieve kiezers te vervreemden door zich te laten voorstaan op haar carriere. Toen ze in januari sprak op de antiabortusmars in Washington, stelde ze zichzelf zo voor: „Ik ben Kellyanne Conway. Echtgenote, moeder, katholiek en adviseur van de president.”

Conway studeerde rechten in Washington, en ging werken als opiniepeiler. Op haar 28ste begon ze haar eigen politiekadvies- en peilingbureau, gespecialiseerd in onderzoek naar de conservatieve vrouwelijke kiezer. Tot haar klanten rekende ze onder anderen Newt Gingrich en Mike Pence, nu vicepresident. Ze werkte voor traditioneel conservatieve denktanks en lobbygroepen als de Heritage Foundation en de NRA, maar voerde ook peilingen uit voor radicalere cliënten. Daartoe behoorde het Center for Security Policy, van de sterk nationalistische en tegen de islam gerichte Frank Gaffney, een geestverwant van Trumps topstrateeg Steve Bannon en van de opgestapte veiligheidsadviseur Flynn.

Bij de verkiezingen van 2016 werkte Conway eerst voor een politiek actiecomité, een zogeheten super-PAC, van Ted Cruz. Op Trump, die ze kende uit de tijd dat zij en haar man in de Trump Tower woonden, had ze kritiek: hij had volgens haar zijn imperium gebouwd „over de ruggen van de kleine man”. Maar toen Cruz in mei opgaf, stapte Conway over naar Trumps campagne.

‘Pussy tape’

Al snel verscheen Conway dagelijks meerdere malen op tv om de scherpe randjes van Trumps tweets af te halen. Ze verdedigde hem zelfs na het bekend worden van de ‘pussy tape’, waarop Trump opschept over het aanranden van vrouwen. Conway bleek Trump echter ook te kunnen tegenspreken zonder haar positie te verliezen: zo keerde ze zich openlijk tegen voormalig presidentskandidaat Mitt Romney toen die in beeld kwam als minister van Buitenlandse Zaken. Trump koos uiteindelijk voor Rex Tillerson.

Maar sinds Trumps aantreden worstelt Conway duidelijk, als ze zijn boodschap over het voetlicht brengt. Ook maakt ze fouten. Zo sprak ze over het niet bestaande ‘bloedbad van Bowling Green’, en maakte ze ostentatief reclame voor de kledinglijn van Ivanka Trump. Toen ze vorige week onder vuur lag na het vertrek van Flynn, retweette ze een steunbetuiging van een blanke nationalist en racist. Later beweerde ze dat iemand anders haar account had gekaapt en verwijderde ze de tweet.

Media vragen zich sinds vorige week openlijk af wat de invloed nog is van Conway. Evenmin als vicepresident Mike Pence leek ze immers op de hoogte van het naderende vertrek van Flynn. Enkele uren tevoren beweerde ze nog dat Flynn „het volste vertrouwen” van de president bezat. Ook valt op dat Conway ontbreekt op foto’s van belangrijke momenten in het Oval Office, bijvoorbeeld als Trump met buitenlandse leiders belt.

Als bij Trump, zoals biografen beweren, loyaliteit voor alles gaat, dreigt voor Conway geen gevaar. Niemand belijdt zijn trouw zo openlijk als zij. En geconfronteerd met een storm van kritiek, verwijst ze nu wél naar de omstandigheden waarvan de president en zijn team de dupe zijn. „Niemand is ooit geconfronteerd met zo’n barrage van negativiteit en kritiek als Donald Trump”, zei ze in The Washington Post.

Vorige week, midden in de mediastorm over Flynn, twitterde ze: „Ik sta in dienst van @POTUS [de president van de Verenigde Staten, red.]. Zijn boodschap is mijn boodschap. Zijn doelen zijn mijn doelen. Ongeïnformeerd geklets doet er niet toe.”

I serve at the pleasure of @POTUS. His message is my message. His goals are my goals. Uninformed chatter doesn't matter.

— Kellyanne Conway (@KellyannePolls) February 14, 2017