Iraaks leger begint langverwacht slotoffensief om Mosul te heroveren op IS
In het Iraakse Mosul is het leger zondag een langverwacht offensief begonnen om de westelijke helft van de stad te heroveren op de terreurbeweging Islamitische Staat (IS). Als het lukt om Mosul geheel in te nemen, verliest IS haar grootste uitvalsbasis ter wereld.
Zondagmorgen maakten de eerste Iraakse troepen de oversteek over de rivier de Tigris, die Mosul in tweeën deelt. Oost-Mosul is in januari na maandenlange gevechten al heroverd op IS. Nu is de strijd begonnen om West-Mosul op de andere rivieroever. Hier controleert de extremistische beweging nog steeds een immens stadsdeel met naar schatting 750 duizend inwoners.
Felle tegenstand
Met pamfletten roept het Iraakse leger de burgers op om zich over te geven met witte vlaggen. Volgens onbevestigde berichten dwingt IS inwoners om voor hen te vechten door hun laatste etensvoorraden te plunderen. De Verenigde Naties waarschuwen voor een 'humanitaire crisis.'
Het offensief om Mosul te heroveren op IS begon in oktober 2016. Eigenlijk had IS voor kerst al verslagen moeten zijn, maar door felle tegenstand van de terreurbeweging - onder meer door autobommen te laten inrijden op legerkonvooien - duurde de strijd om de oostkant van de stad maanden langer dan verwacht. Het Iraakse leger leed zware verliezen en legde de gevechten wekenlang stil.
IS controleert een immens stadsdeel met naar schatting 750 duizend inwoners
West-Mosul zal zich nog moeilijker gewonnen geven, vrezen Iraakse en Amerikaanse legergeneraals. Hier bevindt zich de oude stad, met straten die te smal zijn voor legervoertuigen, zodat ze heroverd moeten worden van man tot man. Luchtaanvallen zijn nauwelijks mogelijk, omdat honderdduizenden inwoners hier opeengepakt zitten.
Terwijl de Iraakse premier Haider al Abadi de grondoperatie aankondigde als 'een nieuwe dageraad' voor Irak, is het onrustig in bevrijd Oost-Mosul. Zondag pleegde IS een dubbele zelfmoordaanslag, vlak bij een restaurant dat een week eerder ook doelwit was van een IS-aanslag. Met behulp van drones volgepakt met explosieven blijft IS slachtoffers maken in allang bevrijde buurten.
Sektarische spanningen
Ondertussen laaien oude sektarische spanningen op. Het Iraakse leger laat de controle over de heroverde wijken steeds meer over aan sjiitische milities. Voor de opkomst van IS in 2014 maakten deze milities zich schuldig aan wijdverspreide mensenrechtenschendingen onder de bevolking van Mosul, die grotendeels soennietisch is.
Een christelijke militie heeft de afgelopen dagen massa-arrestaties verricht in een soennietische wijk van Mosul, zo stelt het doorgaans goed geïnformeerde Iraqi Oil Report. Militiestrijders zijn zondag ook gesignaleerd aan de frontlijn in West-Mosul. Tot dusver was hun deelname aan gevechten in de stad taboe. Premier Al Abadi roept zijn soldaten op om 'mensenrechten te respecteren.'
Vanuit Mosul riep IS in 2014 haar zelfverklaarde kalifaat uit. Op het hoogtepunt strekte dat zich uit over delen van Irak, Libië en Syrië. Als de stad valt, bevinden zich alleen in Syrië nog grote IS-bolwerken.
Premier Al Abadi roept zijn soldaten op om 'mensenrechten te respecteren'
Meer lezen over de strijd tegen IS?
Hoe herbouw je een miljoenenstad na twee jaar IS-regime?
Sinds de bevrijding van Islamitische Staat gaan in Oost-Mosul de inwoners de straat weer op en heropenen winkels. Hoe herbouw je een miljoenenstad na twee jaar onder IS en wie grijpt er nu de macht? (+)
Opkomst IS is gewoon een neveneffect van de invasie in 2003
Arnon Grunberg ziet een direct verband tussen de invasie in 2003 en de opkomst van IS. Lees hier zijn voetnoot.
Van de dierentuin in Mosul zijn alleen een beer en leeuw over
Ooit was de dierentuin van Mosul een populair daguitstapje voor inwoners die even wilden ontsnappen aan de drukte van de Iraakse stad.